Epitelyal malign tümörler nelerdir, nasıl oluşur?

Epitelyal malign tümörler, vücudun iç ve dış yüzeylerini kaplayan epitel dokusundan kaynaklanan kanser türleridir. Bu tümörler, tüm kanser vakalarının büyük çoğunluğunu oluşturur ve genellikle "karsinom" olarak adlandırılır. Epitel dokusu deri, organlar, bezler ve mukozalar gibi çeşitli yapılarda bulunur, bu nedenle malign tümörler vücudun hemen her bölgesinde gelişebilir. Yaygın örnekleri arasında akciğer, meme, prostat, kolon ve deri kanserleri yer alır. Erken teşhis ve tedavi edilmezse, bu tümörler lenf düğümlerine veya uzak organlara yayılabilir (metastaz yapabilir).

Epitelyal malign tümörlerin oluşumu, genellikle çok aşamalı bir süreçtir ve normal hücrelerin kontrolsüz bölünmesiyle başlar. Bu süreç, genetik mutasyonlar ve çevresel faktörlerin etkileşimi sonucu gelişir. Oluşum mekanizmasını şu adımlarla özetleyebiliriz:

• Genetik Değişiklikler: Hücrelerin DNA'sında meydana gelen mutasyonlar, hücre büyümesi ve bölünmesini düzenleyen genleri (örneğin, onkogenler ve tümör baskılayıcı genler) etkiler. Bu mutasyonlar kalıtsal olabilir veya çevresel faktörler (sigara, UV ışınları, kimyasallar) nedeniyle sonradan oluşabilir.
• Kontrolsüz Hücre Çoğalması: Mutasyonlar, hücrelerin normal büyüme sinyallerini görmezden gelmesine ve sürekli bölünmesine yol açar. Bu, hiperplazi (doku büyümesi) ve displazi (anormal hücre gelişimi) aşamalarıyla karakterizedir.
• İnvazyon ve Metastaz: Zamanla, malign tümör hücreleri çevre dokulara yayılarak invazyon yapar. Ayrıca, kan veya lenf damarları yoluyla vücudun diğer bölgelerine sıçrayarak metastaz oluşturabilir, bu da tedaviyi zorlaştırır.
• Risk Faktörleri: Sigara, alkol, obezite, enfeksiyonlar (HPV gibi), radyasyon ve yaşlanma gibi faktörler, epitelyal malign tümör riskini artırabilir.

Kısacası, epitelyal malign tümörler, genetik ve çevresel faktörlerin birleşimiyle normal epitel hücrelerinin kontrolsüz şekilde çoğalması sonucu oluşur. Erken teşhis için düzenli taramalar ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları önemlidir.