Nöroendokrin tümörü tanımlayarak başlamak gerekirse, Nöroendokrin tümörler (NET) ya da diğer ismi ile nöroendokrin neoplazi (NEN), hormonal yöntem ile sinir sistemi aralarında bulunan kanserlerdir. Nöroendokrin tümörler, geçmişteki ismi ile karsinoidler ya da APUDoma, 2.000 yılından itibaren Hayat Sıhhat Örgütü (WHO) aracılığıyla gastro-entero-pankreatik nöroendokrin tümörler (GEP-NET) olarak adlandırılmaktadır. Hormonal yöntem, fiziksel olayları yönetmek amaçlı kimyevi sinyaller gönderir, aynı hale cevap olarak sinir sistemi ise elektriksel cevaplar gönderir. Nöroendokrin yöntem ise hormonal yöntem ile sinir sisteminin bileşiminden meydana gelir. Hormonların peptidler, steroidler ve nöroaminler isimlerinde alt dalları bulunmaktadır.
Nöroendokrin tümörler (GEP-NET) ne sıklıkta görülür?
Yao ve ark, çalışmasında AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ'nde GEP-NET sıklığı 100.000 kişide 1.0 iken, 2008 yılında 5.2 olarak bildirilmiştir. Aynı biçimde Tsai ve ark. Çalışmasında Tayvan'daki GEP-NET sıklığı 1996 yılında 100.000 kişide 0.3 iken, 2008 yılında 1.5 olarak belirlenmiştir. Bu çeşit tümörlerde hayat genelinde bir yükseliş gözlenmektedir.
Hastalar sık sık 50-60 yaş aralığında bulunurlar
Sindirim sisteminde bulunan tümörlerinin %1-2'sini oluştururlar.
Tüm vücuttaki nöroendokrin urların %65 kadarı sindirim sisteminden, %25 kadarı solunum sisteminden ve %10 kadarı ise diğer sistemlerden kaynaklanır. GEP-NET olgularının aşağı yukarı olarak %20'sinin yemek borusu ve mide içinde %40 kadarının ince bağırsakta, %25 kadarının kalın bağırsak içerisinde ve %15'lik kısmının göden'da olduğu belirlenmiştir.
En sık sık görülen nöroendokrin tümörleri (GEP-NET) çeşitleri
Karsinoid tümörler: Her 100,000 kişide 1.5 kimsede görülebilirler. Karsinoid tümörler, bağırsakların duvarında bulunan nöroendokrin kök hücre kaynaklı ve akciğerde, göğüs boşluğunda, karaciğerde, pankreasta, bronşlarda, yumurtalıkta, prostatta ve böbreklerin içinde rastlanabilen tümörlerdir.
Pankreatik iç salgı tümörler (PET) ya da adacık hücreden oluşan tümörler 100,00 kişide bir görülürler.
İnsülinoma: insülin (Kan şekeri seviyesini düşüren hormon) salgısı yapan tümörler
Gastrinoma: gastrin (Sindirimde vazife yapmak amacıyla mideyi asit salgılatmak amacıyla uyaran hormon), Zollinger- Ellison sendromu ismi verilen hastalığa yol açabilirler.
Daha nadir görülen nöroendokrin tümör (GEP-NET) çeşitleri
Tiroit medüllerinde görülebilen kanser
Küçük hücrelerden oluşan akciğer kanseri
Büyük hücrelerden oluşan akciğer nöroendokrin kanseri
Akciğer harici minik hücreli kanser
Rahim ağzı (Serviks) nöroendokrin kanseri
Multipl iç salgı neoplazi (MEN1 ve MEN2)
Nörofibromatozis tür 1
Tüberoz skleroz
Von Hippel-Lindau (VHL) sıhhat sorunu
Nöroblastoma
Feokromasitoma
Paraganglioma
Ön hipofiz nöroendokrin tümörü
Nöroendokrin tümörler (NET'ler) çoğunlukla ağır üreyen bir kanser türüdür ve iyileştirme edilmezlerse önemli sonuçlara yol açabilirler. NET'ler geç merhalede teşhis konduğunda hasta olanların sağ kalım şansı ve hayat kalitesi üstünde negatif tesir yaratır.